Κάτω από τους Χάρτες: Η Αθήνα και οι ελεύθεροι χώροι

Σας προτείνουμε σήμερα, ως ένα οπτικό παιχνίδι, να δείτε το χάρτη του Δήμου Αθηναίων. Πολύ σωστά θα διαπιστώσετε ότι ο Δήμος Αθηναίων είναι μια περιοχή του λεκανοπεδίου που δεν έχει σχήμα. Τα όρια της πόλης δεν αποτελούν ένα ενιαίο σύνολο δρόμων όπου ο πολίτης μπορεί να αντιληφθεί τη διαφορά μεταξύ των γειτνιαζόντων δήμων και αμφιβάλω βεβαίως και εάν μπορεί γενικότερα να διανύσει όλη την οριογραμμή του Δήμου με κάποιο μέσο (αυτοκίνητο, λεωφορείο, κλπ.) Τέλος αμφιβάλλω και για την ίδια την ηγεσία της πόλης (δήμαρχο, αντιδήμαρχο, κλπ.) εάν γνωρίζουν τα ακριβή όρια της πόλης τους. Στο χάρτη που ακολουθεί φαίνονται επίσης τα όρια των 7 διαμερισμάτων (και αυτά χωρίς καμία γεωγραφική λογική) καθώς επίσης και δύο ομάδες λεωφόρων, με κόκκινο αυτές που ως ομόκεντρες ακτίνες οδηγούν στο κέντρο της πόλης και με γαλάζιο αυτές που εξασφαλίζουν μια περιφερειακή κίνηση. Αμέσως διαπιστώνουμε την δευτερεύουσα σημασία που έχουν οι περιφερειακοί οδοί σε σχέση με τους ακτινωτούς που οδηγούν στο κέντρο. Στον επόμενο χάρτη, επάνω στο οδικό δίκτυο της πόλης προσθέσαμε, κατηγοριοποιώντας τους σε τρία επίπεδα, ανάλογα με τη σημασία τους, όλους τους ελεύθερους χώρους του Δήμου, φυτεμένους ή όχι. Όπως θα διαπιστώσετε πρόκειται τις περισσότερες φορές για μικρές νησίδες πρασίνου ή μικρές αστοχίες της χάραξης των δρόμων που εξαιτίας του μεγέθους και της γεωμετρίας τους γλύτωσαν από την ανοικοδόμηση και παρέμειναν ελεύθεροι. Με μεγαλύτερο κύκλο σημειώνονται πάρκα και χώροι μεγαλύτερης σημασίας που τις περισσότερες φορές είναι οργανομένοι ως αστκοί κήποι με καθιστικά και αρκετή φύτευση. Σε αυτή την κατηγορία συμπεριλάβαμε και κήπους και πάρκα που ανήκουν σε σημαντικά κτίρια ή νεκροταφεία που αν και δεν έχουν τελείως ελεύθερη πρόσβαση για τους πολίτες, συμβάλλουν στην καλύτερη ατμοσφαιρα της πόλης και δύναται να παίξουν σημαντικότερο ρόλο στο μέλλον εάν και εφόσον ενταχθούν καλύτερα μέσα στη ζωή της πόλης.Στον επόμενο χάρτη αφαιρέσαμε το οδικό υπόβαθρο για λόγους κατανόησης της εικόνας και ενώσαμε με ευθείες όλους αυτούς τους μικρούς ελεύθερους χώρους της πόλης. Αυτή είναι και η πρότασή μας για το μέλλον: Ένα δίκτυο πεζοδρόμων - ποδηλατοδρόμων που δεν θα έχει αποσπασματική λειτουργία μέσα στο χάος της κυκλοφορίας των αυτοκινήτων αλλά θα έρθει ως ένας νέος ιστός να αποκαταστήσει την κυκλοφορία πεζών και ποδηλάτων. Θα μπορεί κανείς να διασχίζει περιοχές ολόκληρες οργανωμένα. Είναι αδιανόητο να συζητάμε ως μέτρο τη δημιουργία ενός ποδηλατοδρόμου από την Κηφισιά έως το Φάληρο (αναρωτιέμαι για ποιόν χρήστη) και να μην κοιτάμε να οργανώσουμε τη χωή μέσα στο κέντρο της πόλης: Από πράσινο σε πράσινο και από πλατεία σε πλατεία. Αυτό είναι ανάπλαση και δύναται να αλλάξει πραγματικά όλη την πόλη.
(Οι χάρτες και τα σχεδιαγράμματα έχουν γίνει στο autocad και αποτελούν πνευματική ιδιοκτησία του γράφοντα)

"Αναπλαστική Χειρουργική στο Κέντρο της Αθήνας"

Σήμερα, 12 Ιουλίου 2010 θα κάνουμε ένα δωράκι στον κύριο Στέφανο Μάνο, ο οποίος, παρότι είναι πεπεισμένος για αυτό, δεν ομολογεί το μοιραίο! πως θα ήταν ο καλύτερος δήμαρχος για το Δήμο της Αθήνας.

Το απόσπασμα της εφημερίδας με ημερομηνία 24 Φεβρουαρίου 1991 προέρχεται από τη συλλογή μου με αποκόμματα του Βήματος όταν ήμουν φοιτητής στο Παρίσι. Κάθε Δευτέρα, αγόραζα από ένα περίπτερο κάτω από την αψίδα του θριάμβου το Βήμα, μοναδική ενημέρωσή μας για τα όσα συνέβαιναν στην Ελλάδα. Το απόκομμα αυτό είναι χαρακτηριστικό. Έχω πολλά ακόμα στο αρχείο μου. Πολλά από τα έργα αυτά που εδώ προαναγγέλονται έχουν ήδη γίνει. 'Αλλα έχουν μείνει στα χαρτια. Όμως, δυστυχώς και αυτά που γίνανε, έγιναν στα πλαίσια του Δημοσίου: Αργοπορημένα, μισά και με τεράστιο κόστος. Όλες οι ιδέες του Μάνου περί αυτοχρηματοδότησης, αυτοδιαχείρησης και ανταποδοτικότητας πήγαν τελείως χαμένες στα αζήτητα. Είναι καιρός, τώρα που και ο Καλλικράτης το προστάζει, η αυτοδιοίκηση να γίνει διαφορέτική. Και προσωπικότητες όπως αυτής του Μάνου πρέπει να βοηθήσουν. Άλλος δρόμος δεν υπάρχει.

Αθήνα Παρίσι συμμαχία!

Σήμερα σας προτείνω να ξεχαστούμε λίγο. Ας πάμε σε μια άλλη Αθήνα. Σε αυτή της Αθήνας του Μητροπολιτικού Σιδηροδρόμου. Σας προτείνω να δούμε πως θα ήταν η Αθήνα εάν είχε το δίκτυο υπογείου σιδηροδρόμου που έχει το Παρίσι.
Πήραμε το δίκτυο του Παρισιού λοιπόν, χωρίς τις γραμμές του προαστιακού σιδηροδρόμου, και το εφαρμόσαμε στην ίδια κλίμακα επάνω στην Αθήνα. Βλέπουμε δηλαδή με αυτό τον τρόπο την πυκνότητα γραμμών και σταθμών εάν στην Αθήνα είχε αναπτυχθεί το δίκτυο που αναπτύχθηκε στο Παρίσι κατά τον 20ο αιώνα.
Με ελαφρά κόκκινη γραμμή δείξαμε επίσης και το μέγεθος της πόλης του Παρισιού (intra muros), τα όρια δηλαδή του Δήμου του Παρισιού. Η έκτασή του είναι σχετικά διπλάσια από αυτή της Αθήνας: 70.891.550m2 το Παρίσι και 36.961.500m2 η Αθήνα (ή 8,4km x 8,4km το Παρίσι και 6km x 6km η Αθήνα).

Τα αποτελέσματα αυτού του πειράματος είναι εντυπωσιακά.

• Βλέπουμε καταρχήν ότι η πυκνότητα των σταθμών θα επέτρεπε την πρόσβαση σε όλη την έκταση της πόλης μόνο με ένα μέσο μεταφοράς. Βλέπουμε επίσης ότι με ένα τέτοιο δίκτυο θα μπορούσαμε να μιλήσουμε πολύ πιο εύκολα για σπάσιμο των βασικών αξονικών λεωφόρων με πεζοδρομήσεις (τύπου Πανεπιστημίου), πολύ απλά γιατί θα μπορούσαμε να υποκαταστήσουμε την πρόσβαση στο κέντρο με το υπόγειο μέσο.
• Βλέπουμε επίσης πόσο ρόλο παίζουν για το δίκτυο του Παρισιού οι περιφερειακές γραμμές (γύρω από το κέντρο) σε σχέση με τις αξονικές (από το κέντρο προς την περιφέρεια). Αυτό που είναι πολύ σημαντικό για την πόλη και που και στην Αθήνα, από τη δεκαετία του ’80 προσπαθούμε, τουλάχιστον ως προς το οδικό δίκτυο, να πραγματοποιήσουμε με τις περιφερειακές λεωφόρους, εφαρμόζεται στο Παρίσι και υπογείως. Στην Αθήνα, όπως συμβαίνει και στη Θεσσαλονίκη με το μετρό που κατασκευάζεται στο κέντρο της πόλης, θα ήταν πολύ πιο εύκολο να αναπτύξουμε περιφερειακές γραμμές υπογείου σιδηροδρόμου, παρά να περνάμε διαρκώς κάτω από τα νευραλγικά σημεία του ιστορικού κέντρου με χιλιάδες δισεπίλυτα προβλήματα, χρονοβόρα και κοστοβόρα ή να επιβαρύνουμε τις υφιστάμενες γραμμές με επιπλέον μήκος και να οδηγούμε πάλι όλους τους χρήστες προς ένα σημείο.
• Παρατηρήστε επίσης πως το διοικητικό κέντρο της Αθήνας είναι υπερβολικά περιορισμένο και αναγκάζει όλη την κίνηση της πόλης σε μια αξονική πορεία από την περιφέρεια προς Ομόνοια – Σύνταγμα. Για να καταργήσουμε αυτή την πορεία και να μπορούμε να προχωρήσουμε σε αποκλεισμό της κίνησης ιδιωτικών αυτοκινήτων σε αυτό το σημείο θα πρέπει αντίστοιχα να δώσουμε περιφερειακή διέξοδο σε ορισμένες πορείες (βοράς – νότος, ανατολή – δύση κλπ.).
• Τέλος φαίνεται πως εάν πραγματικά θεωρούμε ότι η λύση των προβλημάτων της πόλης θα έρθει από την πεζοδρόμηση της Πανεπιστημίου, τότε θα πρέπει να κάνουμε το ίδιο και με τη Σταδίου η οποία εξασφαλίζει την ίδια πορεία αλλά προς την αντίθετη κατεύθυνση ή να αρκεστούμε στην πεζοδρόμηση της Ακαδημίας που έχει και πιο περιορισμένη κίνηση και να αφήσουμε στην ησυχία του το ζευγάρι Σταδίου – Πανεπιστημίου.

Σε κάθε περίπτωση η σύγκριση μεταξύ των δύο πόλεως είναι πολύ ενδιαφέρουσα ειδικά που και οι δύο δήμοι έχουν συγκρίσιμους πληθυσμούς (2.100.000 κάτοικοι περίπου σε 71.000.000 τετραγωνικά μέτρα για το Παρίσι και 1.000.000 κάτοικοι περίπου σε 37.000.000 τετρ. μέτρα για την Αθήνα.

Βεβαίως η Αθήνα δεν πρόκειται να αποκτήσει ποτέ το δίκτυο μετρό του Παρισιού, ούτε καν το μισό, όπως πληθυσμιακά ίσως να τις άξιζε. Όμως σε καμία περίπτωση, η κίνηση με επίγεια μέσα είτε δημόσια είτε ιδιωτικά μεταφοράς δεν γίνεται να υποκαταστήσει την πραγματική ανάγκη για μετρό. Και αυτό, όσο πιο γρήγορα το καταλάβουν οι εγκέφαλοι του ΥΠΕΚΑ και των Υποδομών, τόσο το καλύτερο. Μέχρι τότε, ας ελπίσουμε ότι η αποκέντρωση κάποιων υπουργείων και υπηρεσιών στην περιφέρεια της πρωτεύουσας θα επιφέρει μια κάποια ελάφρυνση του συγκοινωνιακού φόρτου.