Πέμπτη 2 Δεκεμβρίου 2010

ΔΙΑΛΕΞΗ ΚΥΡΙΑΚΟΥ ΚΑΙ ΑΝΤΕΛΑΣ ΚΥΡΙΑΚΙΔΗ


Η περίπτωση του Κυριάκου Κυριακίδη είναι κατά τη γνώμη μου μοναδική για τον ελληνικό χώρο και μόνο με τη δραστηριότητα του Alvar Aalto στη Φινλανδία μπορεί να συγκριθεί τηρουμένων των αναλογιών βεβαίως। Πρόκειται για ένα αρχιτέκτονα που τα έργα του δεν ξενίζουν. Δεν τα αισθάνεται κανείς μακριά από την καθημερινότητά του. Δεν αισθάνεσαι ότι τα περιτριγυρίζει ο μύθος ή η υπεροψία του δημιουργού τους. Απεναντίας. Αισθάνεσαι ότι πρόκειται για αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής μας. Γιατί όμως αυτό;


Κατ' αρχήν γιατί ένα μεγάλο ποσοστό νέων έως και μεσήλικων τώρα πια ανθρώπων έχει γεννηθεί μέσα σε αυτά, έχει γεννήσει ή έχει εμπειρίες μέσα σε αυτά.
Δεύτερον, γιατί όλα τα κτίρια τα οποία έχει σχεδιάσει και στα οποία έχει δώσει ζωή ο κύριος Κυριακίδης ταυτίστηκαν με την αναδιοργάνωση και τον εκσυγχρονισμό της χώρας από το 1975 και μετά. Ειδικότερα, στον τομέα της υγείας, τόσο πριν το 1983 όσο και μετά από την θέσπιση του ΕΣΥ και τον εκσυγχρονισμό της δημόσιας περίθαλψης, δύσκολα θα βρεθεί κτίριο υγείας, δημόσιο ή ιδιωτικό το οποίο να μην έχει περάσει σε κάποιο στάδιο του από τα χέρια του Κυριάκου Κυριακίδη. Από την Δράμα και τις Σέρρες μέχρι την Καλαμάτα, τη Ρόδο και τη Λευκωσία, όλοι έχουμε σταθεί μπροστά σε κάποιο από τα νοσοκομεία του. Είναι πιθανόν να μας εξέπληξαν, γιατί τα ταυτίσαμε με μια τακτοποιημένη εικόνα μέσα στην άναρχη ελληνική επαρχία, πιθανότατα και να χρειάστηκε να τα επισκεφθούμε, και τότε η έκπληξη να ήταν και στην οργάνωση της παροχής υπηρεσιών που στέγασαν, πιθανότατα και σε μερικούς ειδικούς όπως εμάς να έκαναν και αρνητική εντύπωση, λόγω των κακοτεχνιών της κατασκευής και της κακής τους συντήρησης. Το βέβαιο είναι όμως ότι σε κάθε περίπτωση ταυτίστηκαν με την Αλλαγή του τόπου: με προβλήματα, θυσίες και καθυστερήσεις ίσως αλλά σίγουρα με μεγάλη δόση εκσυγχρονισμού και αλλαγής
Το ίδιο συνέβη και με τον εκσυγχρονισμό της ιδιωτικής κλινικής. Το στίγμα του κυρίου Κυριακίδη είναι ανεξίτηλο σε όλη την ελληνική και κυπριακή επικράτεια.
Όμως το έργο του κυρίου Κυριακίδη δεν σταματά στο επίπεδο της κτιριακής υποδομής των μονάδων υγείας. Από το νοσηλευτικό και το ιατρικό προσωπικό μπορεί εύκολα κανείς να αντλήσει εμπειρίες που αποδεικνύουν τη μοναδικότητα του αρχιτέκτονα αυτού. Ποσοτικά, οι εμπειρίες αυτές μεταφράζονται σε άπειρες ώρες συζητήσεων και ανταλλαγής απόψεων πάνω στη λειτουργία και την οργάνωση της ζωής μέσα στα κτίρια περίθαλψης. Ποιοτικά, οι εμπειρίες αυτές έχουν αποτυπωθεί πάνω σε εκατομμύρια μέτρα επάλληλων διαφανειών και χιλιάδων τροποποιήσεων και βελτιώσεων των σχεδίων, όχι μόνο της αρχιτεκτονικής αλλά και της στατικής και της η/μ μελέτης. ΄
Το έργο όμως του γραφείου Κυριακίδη δε σταματά στα κτίρια υγείας. Αυτά, θα μπορούσαμε να πούμε με ευκολία πως είναι που ταυτίζονται με τον εκσυγχρονισμό της Ελλάδας και ως εκ τούτου αποτελούν δημόσια παρακαταθήκη για το παρόν και το μέλλον της χώρας μας. Πέραν όμως αυτών, το αρχιτεκτονικό έργο του διανθίστηκε το μισό περίπου αιώνα εξοντωτικής δουλειάς από όλων των ειδών τα αρχιτεκτονήματα: κτίρια γραφείων, καταστήματα, τράπεζες, ιδιωτικές κατοικίες, εργολαβικές πολυκατοικίες, ξενοδοχεία, σχολεία, εργοστάσια και ό,τι άλλο δύναται να μελετήσει αρχιτέκτονας.
Θα ήταν παρακινδυνευμένο σε μια τόσο μικρή παρουσίαση να θελήσω να περιγράψω και την κοινωνική δράση του ζεύγους Κυριακίδη, αυτό θα απαιτούσε ακόμα μια έρευνα που δεν είμαι σε θέση να κάνω εδώ.
Σας προτρέπω όμως όλους ανεπιφύλακτα να έρθετε στην Διάλεξη. Είναι ίσως η μόνη ευκαιρία για να αισθανθείτε πόσο κοντά μας είναι η δραστηριότητα ενός τόσο σημαντικού αρχιτέκτονα. Πόσο κοντά ή μέσα στο έργο του έχουμε ζήσει. Δεν πρόκειται για μια ακόμα βεντέτα του χώρου. Και είμαι βέβαιος πως δεν πρόκειται να αναλωθεί στο να μας παρουσιάσει και να μας εκφράσει το πόσο του αρέσουν τα έργα του. Το έχουμε ζήσει άλλωστε πολλές φορές από Έλληνες συναδέλφους και ειλικρινά, δεν θα άξιζε να χάσουμε χρόνο για κάτι τέτοιο. Η εμπειρία Κυριακίδη είναι να μπει κανείς στον τρόπο που δουλεύτηκαν και δουλεύονται ακόμη όλα αυτά τα έργα. Να δει κανείς τη σχέση του αρχιτέκτονα με τον χρήστη, του αρχιτέκτονα με τον ιδιοκτήτη, του αρχιτέκτονα με τους συνεργάτες του. Και βέβαια να καταλάβει κανείς την κόκκινη γραμμή, πως δηλαδή, παράλληλα με όλα αυτά, ο αρχιτέκτονας υπηρετεί το έργο του ως εικαστικό γεγονός.